Helgarsprokið 16. nóvember 2003

320. tbl. 7. árg.

Ef horft er yfir íslenska fjölmiðla þá sést fljótt að Ísland hefur þá sérstöðu að meðal hefðbundinna miðla er enginn sem getur talist hægri sinnaður í meginskoðunum eða stendur í raun fyrir þau sjónarmið að best sé að borgararnir ráði sínum málum sem mest sjálfir. Íslenskir fjölmiðlar virðast hafa önnur meginstef eða engin. Þannig er haldið úti tveimur dagblöðum að því er virðist í þeim tilgangi að reyna að grafa undan og vinna gegn forystu tiltekins stjórnmálaflokks og þriðja dagblaðið virðist einkum hafa af því áhyggjur að þykja vinsamlegt þessum sama stjórnmálaflokki og leggur því iðulega á sig vinnu, fyrirhöfn og viðkvæmni til að komast hjá því að segja frá því sem öðrum stjórnmálaflokkum kynni að koma illa. Ofan á það bætist róttækur nýfeminismi sem sami fjölmiðill hefur tekið upp á sína arma og barma af ókunnum orsökum. Við þessu er vitaskuld ekkert sem hið opinbera getur gert neitt í, eigendur fjölmiðla mega stjórna þeim og beita í því skyni sem þeir vilja. Það er aðeins hinn almenni maður, lesandi og auglýsandi, sem verður að reyna að beita dómgreind sinni og velja sér miðla eftir henni.

En það er ekki aðeins útgáfutilgangur sem sennilega er ólíkur meðal íslenskra fjölmiðla. Málfar þeirra er ólíkt eins og dæmin sanna. Morgunblaðið hefur löngum verið þar í fararbroddi og þar hefur íslensk tunga átt dyggan bandamann. Sjást dæmi þess um blaðið allt, allt frá forsíðu og aftur að íþróttatilkynningum. Meðal þess vandaðasta í blaðinu eru hinar vinsælu myndasögur. Á dögunum birtist meðal annars þessi.

Ef við nú lítum á þessa skemmtilegu sögu, ramma fyrir ramma og byrjum á öfugum enda til að koma til móts við alla í fjölmenningarsamfélaginu, þá kemur þar fyrir orðið hálviti (n, kk) og vísar blaðamaður þar til nafnorðsins hálu, en í skáldamáli gömlu merkti hála tröllkonu og þaðan kemur háluviti, sem í daglegu tali innan blaðsins hefur fyrir löngu styst í hálviti og merkir vitur eins og tröllkona, það er að segja, tröllheimskur.

Nú, í miðrammanum kemur fyrir orðaröðin „ert sú sá vesti, allra vesti!!“ og ber að skilja hana í samhengi við það að sá sem mælir, Júlíus forstjóri, er þarna eins og alltaf klæddur vesti. Hann hefur því mikinn áhuga á vestum og þá ekki síður því hvort þau fanga athygli annarra og þá einkum kvenna eins og margir skilja. Þessa setningu, „ert sú sá vesti, allra vesti!!“ ber að skilja sem spurningu. „Ert“ er vitaskuld það að orðin „Er“ og „þú“ hafa runnið saman við þrotlausa notkun. Með orðinu „sú“ vísar Júlíus til ákveðinnar konu sem nokkru áður hafði séð vesti, og það meira að segja vesti sem allir í fyrirtækinu áttu saman, þó Júlíus hafi vitaskuld notað það mest enda forstjóri. Setningin merkir því: „Er þú sú [sem] sá vesti, allra vesti“.

Þá að fyrsta rammanum. Þar kemur fyrir orðaröðin „óáreiðanleika oig leti“ og um hana það að segja að orðið „oig“ er einfaldlega skammstöfun fyrir „og í grundvallaratriðum“ og er Júlíus því að segja að af allri vanhæfni, óáreiðanleika og í grundvallaratiðum leti sem upp hafi komið þá eigi þessi trúfasti starfsmaður hans vinninginn. Hinn möguleikinn væri sá að Morgunblaðinu hafi tekist að skrifa orðið „og“ vitlaust, en hann kemur ekki til greina. Það væri Íslandsmet.

Og þar með er lokið þátttöku Vefþjóðviljans í degi íslenskrar tungu að þessu sinni.