H
 |
| Það er nauðsynlegt að rakari geti neitað að klippa aðra en sköllótta Valsara með slæma kímnigáfu. |
inn pólitíski rétttrúnaður heldur áfram sigurgöngu sinni, en svo virðist oft sem hann geti marserað óáreittur yfir heilu álfurnar. Í gær vann hann einn lítinn sigurinn enn, þegar danskur veitingamaður var dæmdur til refsingar fyrir að hafa neitað að eiga viðskipti við þýska og franska ferðmenn. Veitingamanninum hafði líkað illa við afstöðu þýskra og franskra yfirvalda og ákvað í framhaldi af því að lokið væri viðskiptum sínum við þjóðir þeirra, og tilkynnti á veitingastað sínum að slíkir ferðamenn ættu að leita annað til að svala þorsta sínum. Fyrir þetta var hann svo ákærður og dæmdur, enda má rétttrúnaðurinn ekki heyra það nefnt að almennir borgarar geri hver upp á milli annars.
Nú má auðvitað segja að það sé ekki sérstaklega sanngjarnt af veitingamanni þessum að láta reiði sína bitna á ferðamönnum sem væntanlega hafa lítil áhrif haft á ákvarðanir eigin stjórnvalda. En það er bara allt annað mál. Veitingamaðurinn, sem nú hefur verið dæmdur til refsingar, hann braut engan rétt á þeim þýsku og frönsku ferðamönnum sem hann vildi ekki afgreiða. Hann hafði auglýst sérstaklega að þeir væru ekki velkomnir í viðskipti og í huga þeirra sem í raun og sann álíta að viðskipti eigi að vera frjáls en ekki þvinguð, hlýtur málinu þar með að vera lokið. Það eru varla nema ofstækisfullir talsmenn rétttrúnaðarins sem ímynda sér að hægt sé að neyða manngarminn til að skipta við þá gesti sem hann alls ekki vill skipta við, hvaða skoðun sem menn hafa svo á þeirri ákvörðun hans. Rétttrúnaðarmenn virðast ekki átta sig á því að viðskipti eins og þessi eru einfaldlega samningur tveggja aðila, veitingamanns og gests, sem báðir eiga að vera frjálsir að þeim samningum. Rétt eins og þýskur ferðamaður, æfur yfir stuðningi Dana við árásina á Írak, hlýtur að mega láta af öllum viðskiptum við danska veitingamenn ef hann svo kýs, þá má sá danski biðjast undan þýskum kúnnum.
Nú segir kannski einhver að með því að hafa opið veitingahús og auglýsa þjónustu þess þá hafi Daninn einfaldlega gert ótilgreindum hópi fólks tilboð um veitingasölu sem hver og einn hafi getað þegið og þar með væri kominn á samningur. Jú kannski, það er hugsanlegt að ímynda sér slíkt, en í þessu dæmi var hins vegar staðan sú að veitingamaðurinn hafði sérstaklega auglýst að hann myndi engin viðskipti eiga við franska og þýska gesti. Svo tæplega á þessi röksemd við hér. Þá segir kannski þessi sami einhver, að ef Dananum haldist þetta uppi, þá gerist það bara næst að einhver neiti að afgreiða hestamenn, negra, bleiknefja, fráskilda eða Valsara, svo einhverjir hópar séu nefndir. Og hver vill það, myndi hann spyrja sigurreifur. Sjálfsagt vilja það fæstir, en það kemur málinu bara ekki við. Viðskipti eiga að vera frjáls. Ef einhver vill opna fyrirtæki og útiloka sjálfan sig frá stórum hópi viðskiptamanna, þá verður hann að mega það. Ef einhver vill opna, segjum rakarastofu sem bara klippir múslima sem voru á móti Kárahnjúkavirkjun, nú þá það. Ef einhver vill opna fyrirtæki sem aðeins sinnir fötluðum eða Eskfirðingum eða jafnvel aðeins fötluðum Eskfirðingum, þá verður hann bara að mega það. Rétt eins og fatlaðir Eskfirðingar mega velja milli fyrirtækja.
En þetta eru víst svo leiðinleg sjónarmið. Það er víst miklu nútímalegra að banna „mismunun“. Það er búið að tyggja það ofan í fólk undanfarin ár að „mismunun“ sé alvarlegt mál og yfirleitt glæpsamlegt. Og jafnoft gleymist það að einkaaðilar mega alveg mismuna fólki. Reyndar er rétturinn til mismununar einn af þeim mikilvægustu sem menn geta notið. Ef fólk mætti ekki mismuna hvert öðru þá yrði nú fátt eftir af því persónulega frelsi sem flestir vilja njóta. Það er mismunun þegar verkamaður sækir um vinnu hjá einu fyrirtæki en hafnar tilboði annars. Það er mismunun þegar maður sækir sýningu eins myndlistarmanns en ekki annars. Það er mismunun þegar maður gefur einum vini sínum rándýra afmælisgjöf en sendir öðrum skeyti. Það er mismunun þegar maður reynir að vinna ástir einnar konu en gefur ekkert fyrir ástleitni vinkonu hennar. Og svo framvegis og svo framvegis. Einkaaðilar mega mismuna og rétttrúnaðurinn á ekkert með að banna þeim það. Og hann á ekkert með að krefja einkaaðila um rökstuðning fyrir ákvörðunum sínum. Það er beinlínis nauðsynlegt að hemja sókn rétttrúnaðarins á hendur persónufrelsinu. Einn mikilvægasti réttur hvers manns, er rétturinn til að taka þær ákvarðanir um sín mál sem honum sjálfum þykja réttar og þurfa ekki að standa öðru fólki skil á þeim. Það er sá réttur sem sótt er að úr öllum áttum.