Þriðjudagur 27. apríl 1999

117. tbl. 3. árg.

Árið er 1989 og Ágúst Einarsson er framkvæmdastjóri og eigandi Hraðfrystistöðvarinnar í Reykjavík sem hann skipti síðan á og hlutabréfum í Granda hf. (ó,ó,ó kvótabrask). Tímaritið Sjávarfréttir tekur viðtal við „sægreifann“ (4. tbl. 1989  bls. 24-26).

Hlýðum á Ágúst: „Það sem mönnum í sjávarútvegi hefur sárnað hvað mest í umræðunni um aulindaskatt, er sú lítilsvirðing sem greininni er sýnd. Tónninn er yfirleitt sá að menn séu að sóa auðlindum og hagi rekstri sínum eins og aulabárðar…. Auðvitað eru talsmenn auðlindaskatts ekki allir undir sömu sökina seldir, en allt of margir þykjast hafa uppgötvað sannleikann og boða hann án nokkurs tillits til umhverfisins eða forsögu málsins.“

aguste.jpg (12139 bytes)
aguste.jpg (12139 bytes)

Síðar í viðtalinu: Ágúst segist sannfærður um, að sú leið að fækka skipum með því að selja veiðikvótana eða bjóða þá upp, sé ófær vegna þess hve veikburða íslenska fjármagnskerfið sé. Og Ágúst rökstyður þessa skoðun sína nánar: „Ég er hræddur um, að ef farið yrði að selja veiðileyfin eða bjóða þau upp, myndi það leiða til pólitískrar beitingar opinberra fjármuna í gegnum fjárlög, bankastofnanir og sjóðakerfið, svo þessi aðilinn eða hinn gæti keypt sér kvóta. Þetta yrði sjálfsagt gert í nafni byggðastefnu eða látið heita eitthvað annað, en aðalatriðið er, að þetta yrðu ekki frjáls og óheft viðskipti, sem eru þó undirstaðan undir hagkvæmni í sjávarútvegi

Enn hnykkir Ágúst á: „Ég tel, að besta leiðin til þess að fækka skipum sé sú sem gert er ráð fyrir í frumvarpsdrögum sjávarútvegsráðherra (innskot: núverandi kerfi, með lögum frá 1990), með öðrum orðum kvótakerfi til langs tíma og alfrjálst framsal veiðiheimilda….“

Að síðustu segir: Talsmenn auðlindaskatts og veiðileyfasölu hafa m.a. haldið því fram að óréttlátt sé að veita „lokuðum klúbbi“ hagsmunaaðila, eins og það er kallað, þau sérréttindi að nýta auðlindir sjávar endurgjaldslaust. Fiskistofnarnir séu sameign þjóðarinnar og því eigi að útdeila þessum auðæfum jafnt milli allra þegnanna. Hverju svarar Ágúst þessum röksemdum?
„Þessi sjónarmið byggjast á miklum misskilningi. Það má að vísu líta svo á að útgerðarmenn hafi sérleyfi til þess að nýta fiskistofnana. Ég sé hins vegar ekkert athugavert við það, svo fremi þeir uppfylli þau skilyrði að þeir gangi vel um auðlindina, skapi mestan mögulegan hagnað af nýtingu hennar og hagnist ekki óeðlilega sjálfir. Það er ekki rétt að þetta sé lokaður hópur manna. Menn geta eignast sérleyfi til veiða með því að kaupa sér skip og eru þá komnir í „klúbbinn“.“

Ef einhver er enn í vafa um að Ágúst hafi verið stuðningsmaður kvótakerfisins þegar það var fest í sessi með lögum árið 1990 má vitna í frétt í Morgunblaðinu þegar Hraðfrystistöðin hans sameinaðist Granda 18. júlí 1990. Þar eru eftirfarandi orð höfð eftir Ágústi: Hagræðing í stærri einingum en áður, sé rökrétt svar við núverandi aðstæðum og þeim, sem framundan séu. Sameining og skipulagning af þessu tagi sé nú auðveldari en áður eftir samþykkt kvótafrumvarpsins í vor, en vegna þess sé nú hægt að horfa lengra fram í tímann.