Mánudagur 31. janúar 2011

31. tbl. 15. árg.

H vers vegna eru fréttamenn sýknt og heilagt að vitna í einhverja menn sem þeir kalla „stjórnlagaþingsfulltrúa“? Fór virkilega framhjá þeim, að „stjórnlagaþingskosningin“ sem fram fór á síðasta ári er ógild. Það var ekki fylgt lögum og reglum við kosninguna. Á henni voru afar margir og alvarlegir annmarkar. Kosningin er ógild með öllu og enginn frambjóðendanna 522 er stjórnlagaþingfulltrúi. Enginn þeirra hefur nokkru sinni orðið stjórnlagaþingfulltrúi, enda var kosningin kærð innan kærufrests. Kosningin öðlaðist aldrei gildi. Enginn maður er stjórnlagaþingfulltrúi, þótt einhverjir gárungar úr hópi frambjóðenda hafi í gær platað Ögmund Jónasson til sín á fund. Sennilega til þess að hlæja hressilega að honum á eftir.

E inn af frambjóðendunum 522 sem aldrei varð stjórnlagaþingfulltrúi, Eiríkur Bergmann Einarsson doktor í Evrópufræðum, lýsti í Morgunblaðinu vonbrigðum með niðurstöðu Hæstaréttar. Kvaðst Eiríkur Bergmann óttast að þar með myndu Íslendingar „missa af tækifærinu“ til að setja sér sjálfir sína eigin stjórnarskrá. Núverandi stjórnarskrá væri í raun dönsk að uppruna en Eiríkur Bergmann teldi mjög mikilvægt að stjórnarskrá Íslendinga væri samin af Íslendingum. Nú væri hins vegar hætta á því að „tækifærið“ væri runnið Íslendingum úr greipum.

Þessi kenning Eiríks Bergmanns er skemmtileg. Í fyrsta lagi má segja að áhyggjur Eiríks Bergmanns og marga annarra sérfræðinga af því að stjórnarskrá lýðveldisins sé dönsk eru óþarfar. Auðvitað er það svo, að stjórnarskrár vestrænna ríkja bera að mörgu leyti keim hver af annarri, enda fá ríki í algeru tómarúmi. Danska stjórnarskráin, sem íslenskir álitsgjafar telja flestir fyrirmynd þeirrar íslensku, sækir þannig afar margt til þeirrar belgísku – og ætti það að mega vera Eiríki Bergmann nokkur huggun. Ef menn ætla í misskilningi að láta eins og Íslendingar búi við danska stjórnarskrá, þá gætu þeir enn frekar æpt að þeir byggju við belgíska. En hvort tveggja væri auðvitað misskilningur. Íslenska stjórnarskráin er íslensk, sett af Íslendingum og margbreytt síðan, í öll skiptin af Íslendingum. Íslendingar búa við íslenska stjórnarskrá sem Íslendingar settu. Hún hefur verið endurskoðuð og ótal ákvæðum hennar breytt, með eðlilegum hætti á Alþingi. Þar hafa setið íslenskir alþingismenn, kosnir af íslenskum kjósendum, í íslenskum kosningum þar sem kjörsókn hefur jafnan verið nálægt 90%. Frambjóðendur til stjórnlagaþings hafa engan einkarétt á því að vera Íslendingar.

„Ég er mest hugsi yfir því að við Íslendingar séum að missa af þessu tækifæri til þess að setja okkur okkar eigin stjórnarskrá“, segir Evrópufræðadoktorinn Einmitt það. Af hverju erum við að missa af tækifærinu? Gefast engin frekari tækifæri? Er eitthvað sem gæti komið í veg fyrir það í framtíðinni að Íslendingar breyti stjórnarskrá sinni eða setji sér nýja frá grunni? Það er ekkert sem gæti komið í veg fyrir það nema að yfir ríkið yrði sett stjórnarskrá einhvers annars ríkis eða ríkjasambands eins og ESB.

Og það er auðvitað skemmtilegt að Eiríkur Bergmann Einarsson vilji að Íslendingar búi við íslensk grundvallarlög, sem Íslendingar einir hafi samið. Hver er aftur helsti talsmaður þess að Ísland gangi í Evrópusambandið og verði þaðan í frá undir stjórnarskrá sambandsins, Lissabon-sáttmálanum?