| Elísabet II Englandsdrottning kann að verða síðasti einvaldur Ástrala. Elísabet er ekki aðeins þjóðhöfðingi Stóra-Bretlands heldur einnig Ástralíu, Kanada og þrettán sjálfstæðra ríkja til viðbótar. Forsætisráðherra Ástralíu, Julia Gillard, sagði þó í dag að Ástralía ætti að stefna að því að verða lýðveldi í stað þess að lúta stjórn bresks einvalds. Það væri viðeigandi að breyta stjórnskipulaginu þegar einvaldurinn deyi jafnvel þótt það verði ekki alveg á næstunni. Elísabet II er áttatíu og fjögurra ára gömul. |
| – Fagmennirnir á fréttastofu Ríkisútvarpsins fræða landsmenn, 17. ágúst 2010. |
F yrir nokkru sagði fréttastofa Ríkisútvarpsins frá því að Sjálfboðaliðasveit Ulsters, sem væri einn stærsti skæruliðahópur sambandssinna á Norður-Írlandi, hefði lagt niður vopn, og bætti svo við, og það í fleiri en einum fréttatíma, að sambandssinnar berðust fyrir því að Norður-Írland yrði „áfram hluti af breska lýðveldinu“. Vefþjóðviljinn velti þá fyrir sér hvort fréttastofa íslenska ríkisútvarpsins væri eina fréttastofa veraldar sem réði yfir bæði fréttamanni og vaktstjóra sem væri ókunnugt um að Bretland væri konungdæmi. Smávægilegt mál, segja eflaust flestir.
Í vikunni kom svo nýr fróðleikur frá fagmönnunum í Efstaleiti. Það er „einvaldur“ í Ástralíu. Ástralía lýtur „stjórn bresks einvalds“. Þrisvar í stuttri frétt kemur fram að Stóra-Bretlandi stýrir einvaldur. Og þegar þessi frétt er lesin í samhengi við þá fyrri, þá fer varla milli mála að einvaldurinn sé hinn járnharði forseti breska lýðveldisins, Elísabet Georgsdóttir hershöfðingi.
Vafalaust finnst flestum þetta líka smámál. En þetta eru líka dæmi um fagmennskuna og þekkinguna á fréttastofu Ríkisútvarpsins. Fréttamaður skrifar textann, vaktstjóri eða fréttastjóri les hann yfir og fréttamaður les hann yfir áheyrendum. Enginn þessara gerir athugasemd við að í Bretlandi sé einvaldur. Ekki frekar en nokkur þessara gerði athugasemd við að Bretland væri lýðveldi.
Þetta eru fagmennirnir sem hinn almenni maður treystir á um upplýsingagjöf. Treystir til að vega og meta hvað skuli fara í fréttir, meta hver séu aðalatriði flókinna mála, meta hvaða spurninga skulu spurt og hvaða spurninga ekki. Þetta eru fagmennirnir sem eiga að fræða hina.
Og svo er annað. Auðvitað kom að því að hætt yrði að lesa fréttir af breska lýðveldinu. Rétt eins og fréttin af einvaldinum í Ástralíu hljómaði öðru vísi í síðari fréttatíma. Þá hafði Elísabet afsalað sér einveldi. En engin leiðrétting kom. Ekki orð um að vitlaust hefði verið farið með fyrr um daginn. Börn, unglingar og væntanlegir frambjóðendur til stjórnlagaþings, sem heyrðu í fréttum Ríkisútvarpsins að í Bretlandi ríkti einvaldur, búa nú að þeim fróðleik.