| Mórallinn er: vertu stéttvís & stoð undir styrka & dugmikla alþýðustjórn gakktu í Dagsbrún & gamna þér við að geta uppá næstu stórsóknarfórn hjá Gvendi – honum Gvendi stórsóknarfórn hjá Gvendi Jaka. |
| – Magnús Þór Jónsson, Megas, Af síra Sæma, a. Sæmi fróði og selurinn |
Hugsunin hjá þeim, ef Megas er rétt skilinn, var ekki að kjör launafólks yrðu betri, heldur að kjarabarátta fyrir þess hönd nýttist við tryggja völd a-flokkanna sem þá voru og hétu. Í þeim tilgangi mætti nota verkföll og kjarasamninga eftir því sem gagnaðist best í þeirri baráttu þá stundina. Margir halda að það séu svokallaðir verkalýðsflokkar, þeir flokkar sem hæst þykjast tala máli „launafólks“, sem reynist alþýðu manna best. Vefþjóðviljinn er annarrar skoðunar. Það er þvert á móti trúlegra að aukið frjálsræði í atvinnulífinu og lágar opinberar álögur, komi þorra fólks best. Að þannig skapist mest verðmæti, atvinnulífið dafni og hagur launafólks batni meira en það getur gert sér vonir um í miðstýrðu og háttskattlögðu þjóðfélagi.
Í nýútkominni bók sinni, Frá mínum bæjardyrum séð, segir Jakob F. Ásgeirsson rithöfundur meðal annars:
| Í „Þjóðarsál“ Ríkisútvarpsins um daginn hringdi öryrki – ekki til þess að kvarta yfir sínum hlut eða krefjast meira úr sjóðum samfélagsins, nei, hann hringdi til þess að minna á reynsluna af þeim stjórnmálamönnum sem lofuðu á báðar hendur fyrir alþingiskosningarnar 1999. Hann sagðist muna vel kosningarnar 1978. Þá unnu vinstri menn stóran sigur. Fylgi Alþýðuflokksins jókst úr 9,1 % í 22 % og Alþýðubandalagsins úr 18,3 % í 22,9 %. Framsókn tapaði en engu að síður var mynduð vinstri stjórn með miklum loforðum. Hún entist ekki nema rúmt árið og þegar hún fór frá var skollin á óðaverðbólga og nær óviðráðanlegur efnahagsvandi blasti við. Ráðherrar lýstu eitruðu andrúmslofti innan ríkisstjórnarinnar og viðurkenndu að þeim hefði ekki tekist að koma sér saman um „nein þau meginatriði sem varða stjórn landsins“ eins og Benedikt Gröndal, þáverandi formaður Alþýðuflokksins, komst að orði. Þetta er sama fólkið og núna þykist geta gert allt fyrir alla, sagði öryrkinn í „Þjóðarsálinni“. Hann rifjaði upp erfiðleika almennings á verðbólguárunum sem í hönd fóru þegar fólk borgaði 30-40 % vexti af lánum sínum og margir misstu húsin sín (sbr. Sigtúns-hópinn). Hér er bent á kjarna máls. Um þetta hafa alþingiskosningar á Íslandi í raun snúist. Viljum við kalla yfir okkur verðbólgu og stöðnun, hærri skatta, hærri vexti, auknar skuldir? Viljum við búa við landsstjórn sem einkennist af þeirri tortryggni og óheilindum sem upplýst hefur verið að ríkti við myndun Samfylkingarinnar? Eða viljum við byggja á þeim grunni sem þegar hefur verið lagður og hefur fært okkur stöðugleika og yfir 30 % kaupmáttaraukningu? Hver trúir því að sú draumsýn sem birt er í appelsínugulum bæklingum Samfylkingarinnar geti orðið að veruleika? Hvílíkur óravegur frá reynslunni af þeim flokkum sem að Samfylkingunni standa og því draumaríki sem boðað er þar sem bótaþegar og aldraðir búa við allsnægtir og hagur allra nema ríku kallanna stórbatnar. Síðast þegar vinstri flokkar voru við völd varð almenningur fyrir stórkostlegri kjaraskerðingu og kaupmáttur bóta almannatrygginga lækkaði um 20 %. |
Þó ýmsir telji sig nú vita að reynslan sé ólygnust, þá er það svo að þeir eru margir sem lítið gera með hana. Víða hafa vinstriflokkar verið kosnir, mann fram af manni, þar sem fólk hefur einfaldlega verið svo sannfært um að þeir væru „flokkar alþýðunnar“, svo sannfært um að þeir væru leiðin fyrir múgafólk til að bæta kjör sín, að reynslan hefur þar engu máli skipt. Þegar síðast var vinstristjórn á Íslandi, stjórn Samfylkingarflokkanna og framsóknar, þá lækkaði kaupmáttur bóta öryrkja. Síðan sú ríkisstjórn fór frá, hefur kaupmáttur bótanna hins vegar vaxið svo hratt að slíks finnast ekki dæmi. Spyrji fólk nú næsta mann hvers kyns ríkisstjórn sé líkleg til að bæta kjör öryrkja. Ætli ekki yrði algengt svar að það væri vinstristjórn, eða „félagshyggjustjórn“ eins og nýjasta vinnuheitið mun vera. Í þessum málum ber trúin nefnilega reynsluna oft ofurliði. Velviljað fólk heldur áfram að kjósa þá sem jafnan skila verra búi en hinir, sannfært um að það séu vinstrimennirnir sem bæta kjörin. Engu breytir þó fjármunir alþýðunnar „fljúgi útí bláinn og af ferðum þeirra spyrjist aldrei meir neitt“.
Áðurnefndur Megas má eiga það eins og svo margt annað, að þetta verður ekki sagt um hann. Megas hefur margsinnis lýst því yfir í áranna rás, að hann kjósi ekki í kosningum. Það er ekki alveg galin regla hjá honum, að minnsta kosti má gera margt vitlausara en ekkert við kjörseðil. Raunar er sennilegt að það sé margt í sjálfsagðri tilveru hins almenna manns sem sjaldan kemur fyrir hjá Megasi. Og öfugt. Eins og lífsverk Megasar ber með sér þá er hann oft einsamall á flökti, fjarri mannabyggðum, og ólíklegt er það heldur að það verði hvunndagsraunirnar sem ríði honum á slig. En auga hans fyrir mannlífinu er gleggra en margra annarra, niðurstöður hans um heiminn og athugasemdir frumlegri en flestra. Megas er ekki einn af þeim sem umfram annað hugsa um að brosa framan í heiminn í þeirri von að brosað verði á móti, hann frekar situr eins og Einstein með lásboga í leynum og skýtur þeim örvum sem honum sýnist út í loftið. En með því er ekki öll sagan sögð. Það geta allir rifið kjaft. Það geta allir upphafið eigin réttlætiskennd en séð fjandskap og fúlmennsku í hinum. Megas er ekki þannig. Ekkert af þessu er heldur minnsta vísbending um frumlegheit, hvað þá snilligáfu. Menn þurfa ekki lengi að lesa verk Megasar til að sjá það hversu sérstakur hann er, enda raunar jafnvel ólíklegustu menn sammála um hversu mikið sé varið í texta Megasar, hvaða ástæðu sem hver og einn hefur nú fyrir þeirri skoðun. Það er líka alveg rétt. Eftir meira en þriggja áratuga vinnu liggur ákaflega sérstakt og merkilegt lífsstarf eftir Megas. Jújú, það geta ýmsir komist sæmilega að orði af og til, jújú það geta ýmsir myndað sniðugt orðasamband eða snúið útúr einhverjum þvælingi, en Megas er annars eðlis. Það geta allir slett erlendum orðum – jafnvel með vitleysisathugasemdinni „eins og maður segir á vondri íslensku“ – en það verður enginn snjallari af því. Það er ekki gott að lýsa úníkúmi eins og Megasi, en menn þurfa ekki að lesa hann lengi til að það renni upp fyrir þeim að tilfinning Megasar fyrir íslensku, tilfinning fyrir menningu og sögu Íslands og Íslendinga og skilningur hans á því í hverju er púður og hverju ekki; allt þetta er alvöru. Það er líka óhætt að mæla með Megasi við þá sem áhuga hafa á því að sjá og finna hvað hægt er að gera við íslenska tungu þegar hún er í höndum, eða munni, manns sem af alvöru kann með hana að fara. Megas er þó ekki fyrir alla, og innanum og samanvið er margt sem leiðinlegra væri að kæmi fyrir augu viðkvæmra eða tæplega það. En það besta sem Megas hefur gert er vissulega þess eðlis að það verður enginn ríkari af því að hitta ekki á það. Megas verðskuldar mikið af því hrósi sem um hann hefur verið haft, og er í því ólíkur mörgum sem hampað er opinberlega, og verk hans býður þeim sem smekk hafa upp á margar ánægjustundir. Og jafnframt ólíkt mörgum öðrum er hann sjálfum sér samkvæmur og einlægur í því sem hann gerir. Hvort sem mönnum líkar betur eða verr við lífsstarf Magnúsar Þórs Jónssonar hefur hann nefnilega alltaf verið hann, en ekki annar.